2014-07-06
Ubiór chroni ludzkie ciało przed deszczem, mrozem lub upałem i przed zranieniem w pracy lub walce. Zmieniał się, gdy zmieniał się klimat, powstawały nowe zawody lub wynajdywano nowe rodzaje broni i gdy pozwalał na to rozwój techniki (łowiectwo, uprawy, tkactwo, tworzywa sztuczne). Ubiór spełniał zawsze praktyczną funkcję użytkową, ale ten aspekt jest najmniej ważny i odgrywał istotną rolę tylko we wczesnej prehistorii.
Prawdopodobnie już wtedy ubiór stał się również znakiem. Odprawiający magiczne praktyki szaman malował twarz, zarzucał na ramiona zwierzęcą skórę albo wtykał we włosy ptasie pióro nie po to, by przed czymś się chronić, ale po to, aby stworzyć symbol swojej wyjątkowej roli – wyróżnić się spośród innych. Szaman nie ubierał się już, ale się stroił. Ubiór stawał się strojem wyróżniającym jednostkę z masy innych ludzi. Kiedy jednak na polu bitwy ścierały się setki wojowników, potrzebny był im znak wskazujący kogo należy wspierać, a kogo zabić. Każdy z wojowników musiał widzieć i dawać czytelny nawet w zgiełku bitewnym znak. Ubiór stawał się strojem identyfikującym jednostkę z grupą.
Kiedy z czasem w grupach ludzi wyodrębniły się warstwy o różnym stopniu władzy i zamożności i gdy pojawił się podział na przełożonych i podwładnych, ubiór stawał się strojem symbolizującym status i prestiż. Członkowie grup zajmujących w hierarchii niższą pozycję aspirowali do awansu i gdy go osiągnęli, z dumą przywdziewali strój symbolizujący ich sukces. Ci, dla których awans był nieosiągalny, przynajmniej wzbogacali własny strój elementami stroju warstw uprzywilejowanych. Zawsze jednak zmiany zachodzące w stroju były odzwierciedleniem pewnej hierarchii i procesów podejmowanego z własnej inicjatywy pokonywania jej szczebli.
Pomijając w tym miejscu wpływ, jaki na strój mają nowe materiały i technologie, prestiż był zawsze główną siłą napędową zmian zachodzących w stroju i wszystko wskazuje na to, że jest siłą jedyną. Wyjątkiem potwierdzającym regułę jest przypadek, gdy będące obiektem aspiracji wzorce zmieniają się gwałtownie w wyniku militarnego, gospodarczego lub kulturowego podboju (tak było, gdy strój europejski zdominowały wpływy dworu hiszpańskiego), chociaż sam podbój nie musi wcale oznaczać narzucenia nowych wzorców (kiedy Aleksander Macedoński zdominował militarnie świat imponującej mu kultury greckiej, sam stał się jej gorącym orędownikiem i przyczynił się do hellenizacji ogromnej części ówczesnego świata).
Przedstawiony schemat zakłada istnienie dwóch biegunów: prestiżowego centrum tworzącego wzorce oraz aspirujących do tych wzorców peryferiów i nie wyjaśnia dwóch fenomenów: fenomenu niezmiennego stroju ludowego i fenomenu nieustannie zmieniającej się mody.
Strój ludowy nigdy nie poddawał się wpływom mody, bo jego istotą było trwanie tradycji, a nie pogoń za nowinkami. W deklaracjach projektantów i znacznej części konsumentów współczesna moda jest elementem ubarwiającym codzienną, czasami prozaiczną rzeczywistość. Zapewne nim bywa. Jest jednak również elementem podświadomie odczytywanego kodu, identyfikującego członków hermetycznych i zhierarchizowanych warstw pozornie egalitarnego społeczeństwa. Zrozumienie tego zjawiska utrudnia fakt, że moda to również gigantyczny przemysł kreujący popyt i nakręcający koniunkturę, a także element socjotechniki, umożliwiający „przy okazji” miłej zabawy promowanie pożądanych postaw i zachowań.
Moda rozumiana jako tworzenie przez zawodowych projektantów przeznaczonych do powielania i naśladowania wzorów ubioru narodziła się w połowie XIX wieku, mniej więcej w czasach tzw. Lebensreform (reforma życia), szeregu zjawisk będących reakcją na konflikty epoki industrializacji. Ruch wywodzący się z Niemiec i Szwajcarii obejmował różne zjawiska, jak abstynencja, ekologiczna żywność, wegetarianizm, naturyzm, medycyna naturalna, teozofia, a także reforma ubioru. Związek między tymi ruchami a modą polega na tym, że były one animowane przez światłą część społeczeństwa, która usiłowała tworzyć wzorce nowej obyczajowości dla szerokiej publiczności. Jednym słowem, usiłowała edukować mniej światłą część społeczeństwa.
Motywy reformy ubioru nie miały nic wspólnego z modą. Chodziło o likwidację kuriozalnych, kosztownych i niewygodnych form odzieży (przede wszystkim damskiej) i zastąpienie ich formami prostszymi, praktyczniejszymi, a przede wszystkim nie szkodzącymi zdrowiu, ale mechanizm upowszechniania musiał być ten sam co dzisiaj.
Ruch, który stworzył tzw. strój reformowany miał nie lada przeciwnika. Był nim angielski projektant zamieszkały od 1846 r. w Paryżu, Charles Frederick Worth, uważany za twórcę Haute Couture. W 1858 r. Worth otworzył w Paryżu pierwszy dom mody Worth et Bobergh i natychmiast odniósł wielki sukces. Jego kreacje szyte z drogich, ale lekkich materiałów, ozdabiane wzorami kwiatów i cekinami przyciągnęły elegancką publiczność i wkrótce stał się on nadwornym projektantem francuskiej cesarzowej Eugenii i cesarzowej Elżbiety Austriaczki zwanej „Sisi”. Worth był pod każdym względem prekursorem – m.in. wprowadził system sprzedaży wykrojów zagranicznym wykonawcom, a na wszystkich strojach kazał naszywać autorskie logo. Zmodyfikował również sylwetkę kobiety wprowadzając w miejsce krynoliny turniurę, ale z natury był „wielkim krawcem” i uczynił to z powodów estetycznych a nie praktycznych i doprowadził do doskonałości wszystko, z czym mieli walczyć reformatorzy stroju.
Kreacje Wortha są ucieleśnieniem ideału mody wiktoriańskiej. Wróci ona w 70-tych latach XX wieku w postaci tzw. stylu „Lolita”.
Zmierzch epoki wiktoriańskiej przyspieszony rozwojem ruchów reformatorskich jest jednocześnie początkiem epoki edwardiańskiej (la belle epoque, fin de siecle) obejmującej koniec wieku XIX i wiek XX do wybuchu I wojny światowej. O ile końcówka wieku XIX należała do racjonalistycznych reformatorów ubioru, to początek wieku XX oznacza pojawienie się zupełnie nowych trendów stylistycznych. Grunt dla ich upowszechnienia przygotowany został przez nowe zjawiska – wielkie domy towarowe: Anglia – Kendals (1832), Francja – Le Bon Marché (1838), Galeries Lafayette (1893), Le Printemps (1865), USA – Marble Palace (1846), Niemcy – Karstadt (1881) i ilustrowane czasopisma modowe: Harper’s Bazaar (1867), Delineator (1873), Vogue (1892 i Gazette du Bon Ton (1912).
Źródło informacji: strona www.historiasztuki.com.pl
Zdjęcia: Gocha – magazyn Harper’s Bazaar
Zobacz również / See also:
Spring 2018 Couture – Wybrane Kolekcje / Spring 2018 Couture – Selected Collections
Kolekcje Spring 2017 Couture / Spring 2017 Couture Collections
Good day! This is my 1st comment here so I just wanted to give a quick shout out and tell you I really enjoy reading your blog posts. Can you suggest any other blogs/websites/forums that deal with the same topics? Thanks!
Thanks on your marvelous posting! I actually enjoyed reading it, you are a great author.I will always bookmark your blog and will often come back very soon. I want to encourage one to continue your great writing, have a nice day!
We absolutely love your blog and find nearly all of your post’s to be precisely what I’m looking for. can you offer guest writers to write content for you? I wouldn’t mind publishing a post or elaborating on some of the subjects you write with regards to here. Again, awesome website!
Have you ever thought about writing an ebook or guest authoring on other blogs? I have a blog based on the same ideas you discuss and would love to have you share some stories/information. I know my audience would enjoy your work. If you’re even remotely interested, feel free to send me an email.
Today, I went to the beach with my children. I found a sea shell and gave it to my 4 year old daughter and said „You can hear the ocean if you put this to your ear.” She placed the shell to her ear and screamed. There was a hermit crab inside and it pinched her ear. She never wants to go back! LoL I know this is completely off topic but I had to tell someone!
I like what you guys tend to be up too. Such clever work and coverage! Keep up the great works guys I’ve incorporated you guys to my blogroll.
Heya terrific website! Does running a blog similar to this take a large amount of work? I have very little knowledge of computer programming however I had been hoping to start my own blog soon. Anyway, should you have any suggestions or techniques for new blog owners please share. I know this is off subject nevertheless I just wanted to ask. Many thanks!
Hi, I’m sorry but this is not a blog about building websites or blogs, I’m sure that you’ll find many tips about it in the net.
Awesome post. I am a regular visitor of your website and appreciate you taking the time to maintain the nice site. I’ll be a frequent visitor for a really long time.
Great paintings! This is the kind of information that are meant to be shared across the net. Disgrace on Google for not positioning this put up higher! Come on over and visit my website . Thanks =)
Wow! This could be one particular of the most useful blogs We’ve ever arrive across on this subject. Actually Great. I’m also an expert in this topic so I can understand your hard work.
Wow, awesome blog layout! How long have you been blogging for? you made blogging look easy. The overall look of your web site is fantastic, as well as the content!
Thanks for sharing superb informations. Your web site is so cool. I’m impressed by the details that you¡¦ve on this blog. It reveals how nicely you perceive this subject. Bookmarked this web page, will come back for more articles. You, my friend, ROCK! I found just the information I already searched everywhere and simply could not come across. What a perfect website.
Woah! I’m really loving the template/theme of this site. It’s simple, yet effective. A lot of times it’s tough to get that „perfect balance” between superb usability and visual appearance. I must say you’ve done a fantastic job with this. Also, the blog loads extremely fast for me on Opera. Outstanding Blog!
Awesome post. I’m a regular visitor of your website and appreciate you taking the time to maintain the excellent site. I’ll be a regular visitor for a really long time.
Simply want to say your article is as astounding. The clarity in your post is simply excellent and i can assume you’re an expert on this subject. Fine with your permission let me to grab your feed to keep up to date with forthcoming post. Thanks a million and please keep up the rewarding work.
Hi I am so thrilled I found your web site, I really found you by mistake, while I was looking on Bing for something else, Nonetheless I am here now and would just like to say kudos for a incredible post and a all round entertaining blog (I also love the theme/design), I don’t have time to read it all at the minute but I have bookmarked it and also added your RSS feeds, so when I have time I will be back to read a lot more, Please do keep up the great job.
Hello! I’ve been following your web site for a long time now and finally got the bravery to go ahead and give you a shout out from Houston Tx! Just wanted to tell you keep up the great job!
Admiring the persistence you put into your blog and detailed information you offer. It’s awesome to come across a blog every once in a while that isn’t the same outdated rehashed information. Fantastic read! I’ve saved your site and I’m including your RSS feeds to my Google account.
Hi there terrific website! Does running a blog similar to this take a large amount of work? I have no understanding of programming however I was hoping to start my own blog in the near future. Anyways, should you have any recommendations or tips for new blog owners please share. I understand this is off subject however I just needed to ask. Cheers!
Hi, Your question is not related to the topic, I do not provide information on the techniques of running a blog, sorry 🙂
Awesome write-up. I’m a normal visitor of your site and appreciate you taking the time to maintain the excellent site. I’ll be a regular visitor for a really long time.
Great blog here! Also your web site loads up very fast! What web host are you using? Can I get your affiliate link to your host? I wish my web site loaded up as quickly as yours lol
Awesome post. I’m a regular visitor of your web site and appreciate you taking the time to maintain the excellent site. I’ll be a frequent visitor for a long time.
I do not even know how I ended up here, but I thought this post was good. I don’t know who you are but certainly you’re going to a famous blogger if you are not already 😉 Cheers!
Fascinating blog! Is your theme custom made or did you download it from somewhere? A design like yours with a few simple adjustements would really make my blog jump out. Please let me know where you got your theme. Cheers
Check here 🙂
Sweet blog! I found it while browsing on Yahoo News. Do you have any tips on how to get listed in Yahoo News? I’ve been trying for a while but I never seem to get there! Cheers
Hi there I am so thrilled I found your site, I really found you by error, while I was researching on Digg for something else, Anyways I am here now and would just like to say thanks a lot for a tremendous post and a all round entertaining blog (I also love the theme/design), I don’t have time to read it all at the minute but I have book-marked it and also added in your RSS feeds, so when I have time I will be back to read much more, Please do keep up the great job.
Thanks for your marvelous posting! I truly enjoyed reading it, you’re a great author.I will always bookmark your blog and will eventually come back very soon. I want to encourage you to continue your great job, have a nice afternoon!
I’m not sure exactly why but this blog is loading incredibly slow for me. Is anyone else having this issue or is it a problem on my end? I’ll check back later and see if the problem still exists.
Try in Chrome…
Have you ever considered about adding a little bit more than just your articles? I mean, what you say is important and everything. Nevertheless think about if you added some great images or video clips to give your posts more, „pop”! Your content is excellent but with images and videos, this site could certainly be one of the very best in its niche. Awesome blog!
Greetings from Carolina! I’m bored to death at work so I decided to check out your blog on my iphone during lunch break. I love the information you provide here and can’t wait to take a look when I get home. I’m shocked at how fast your blog loaded on my mobile .. I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyways, wonderful blog
Woah! I’m really loving the template/theme of this website. It’s simple, yet effective. A lot of times it’s tough to get that „perfect balance” between user friendliness and visual appearance. I must say you’ve done a fantastic job with this. Also, the blog loads extremely quick for me on Internet explorer. Excellent Blog!
Heya! I’m at work surfing around your blog from my new apple iphone! Just wanted to say I love reading your blog and look forward to all your posts! Keep up the great work!
Hello there! Quick question that’s totally off topic. Do you know how to make your site mobile friendly? My web site looks weird when viewing from my iphone. I’m trying to find a theme or plugin that might be able to correct this issue. If you have any recommendations, please share. Thank you!
Hi, this is not a blog about building websites, but if you need an advise, I can tell you that you should choose the theme on Wordpress which have a mobile version 🙂 good luck, Gocha
Hey there! I’ve been reading your blog for a while now and finally got the courage to go ahead and give you a shout out from Huffman Texas! Just wanted to say keep up the good work!
Greetings from Carolina! I’m bored at work so I decided to check out your site on my iphone during lunch break. I really like the information you present here and can’t wait to take a look when I get home. I’m amazed at how fast your blog loaded on my cell phone .. I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyhow, fantastic site!
Hi there! Do you use Twitter? I’d like to follow you if that would be okay. I’m absolutely enjoying your blog and look forward to new updates.
Helpful information. Lucky me I found your website by chance, and I’m stunned why this twist of fate didn’t took place earlier! I bookmarked it.
Hello! Someone in my Facebook group shared this site with us so I came to give it a look. I’m definitely enjoying the information. I’m bookmarking and will be tweeting this to my followers! Outstanding blog and superb design.
Woah! I’m really digging the template/theme of this site. It’s simple, yet effective. A lot of times it’s very difficult to get that „perfect balance” between usability and visual appeal. I must say you have done a awesome job with this. Also, the blog loads super fast for me on Opera. Exceptional Blog!
Wow that was odd. I just wrote an extremely long comment but after I clicked submit my comment didn’t appear. Grrrr… well I’m not writing all that over again. Anyway, just wanted to say superb blog!
Hi, if your comment looks like a spam does not appear, because the comments are moderated, sincerely, Gocha
Thanks on your marvelous posting! I definitely enjoyed reading it, you could be a great author.I will make sure to bookmark your blog and will come back later in life. I want to encourage yourself to continue your great work, have a nice evening!
Hello! Would you mind if I share your blog with my facebook group? There’s a lot of people that I think would really appreciate your content. Please let me know. Many thanks
Of course! Share, if you like this blog 🙂
Wonderful blog! I found it while searching on Yahoo News. Do you have any tips on how to get listed in Yahoo News? I’ve been trying for a while but I never seem to get there! Cheers
It’s really a nice and helpful piece of info. I’m happy that you shared this helpful info with us. Please stay us up to date like this. Thank you for sharing.
yes, investigation is having to pay off. Is not it amazing once you get a fantastic publish? Wonderful thoughts you possess here.. Amazingly helpful perspective, many thanks for sharing..
Honestly helpful standpoint, many thanks for giving.. yes, study is having to pay off. My personal web searches seem full.. thank you. Terrific thoughts you have here..
Some really superb posts on this web site, regards for contribution.
I would like to thnkx for the efforts you’ve put in writing this site. I’m hoping the same high-grade website post from you in the upcoming also. Actually your creative writing abilities has inspired me to get my own blog now. Actually the blogging is spreading its wings fast. Your write up is a great example of it.
Thank you for every other informative site. The place else may I get that type of information written in such a perfect approach? I’ve a mission that I’m just now running on, and I’ve been on the look out for such info.
Very well written information. It will be valuable to anyone who usess it, as well as myself. Keep doing what you are doing – i will definitely read more posts.